Masumiyet karinesi

Türk Ceza Kanununun amacı; Kişi Hak ve Özgürlüklerini, Kamu Düzen ve Güvenliğini, Hukuk Devletini, Kamu Sağlığını ve Çevreyi, Toplum Barışını korumak, Suç işlenmesini önlemektir. Kanunda, bu amacın gerçekleştirilmesi için Ceza Sorumluluğunun temel esasları ile Suçlar, Ceza ve Güvenlik tedbirlerinin türleri düzenlenmiştir.
Buna göre Ceza Yargılaması yapılırken uyulması zorunlu olan ilkelerden biri Suçsuzluk/Masumiyet Karinesidir diyebiliriz.
Suçsuzluk, Türk Ceza Hukuku’nda Masumiyet Karinesi ismi ile anılır. Sözlük anlamı olarak “Masumiyet” Suçsuzluk anlamına gelir. “Karine” ise ipucu anlamı taşır. Buradan hareketle “Masumiyet Karinesi”nin sözlük anlamı aslında Suçsuzluktur diyebiliriz.
Masumiyet/Suçsuzluk Karinesi demek, Kişinin suçluluğu ispatlanıncaya kadar Masum sayılmasını ifade eder. Başka bir deyişle bir suçtan dolayı kovuşturulan kişinin, suçluluğu mahkeme kararıyla sabit olmadıkça suçlu sayılmamasını ifade eder.
Suçsuzluk/Masumiyet Karinesinin doğal bir sonucu olarak ceza muhakemesinde ispat yükü iddia yani Savcılık makamındadır. Bu bağlamda davayı açan makam olarak Cumhuriyet savcılığı iddiasını ispatlamakla yükümlüdür ve mahkumiyet için de, savcılık tarafından ileri sürülen delillerin Sanığın Mahkumiyetine yetecek ölçüde olması zorunludur.
Fransız İhtilali ile birlikte Kıta Avrupası’na yayılan Suçsuzluk Karinesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6/2’nci maddesinde, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Beyannamesi’nin 11’inci maddesinde, Anayasamızın 38/4’üncü maddesinde yer almış olup, Anayasamızın 15. maddesine göre sınırlanamaz haklar arasında sayılmıştır. Bu hak için herhangi bir istisna öngörülmemiştir.
Hukuk Devletinin vazgeçilmez unsurlarından olan Masumiyet ya da Suçsuzluk Karinesi günümüzde hem uluslararası İnsan Hakları Sözleşmelerinde hem de Anayasalarda ve Anayasamızda güvence altına alınan bir ilkedir.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6/2. maddesine göre, “Bir suç ile itham edilen herkes, suçluluğu yasal olarak sabit oluncaya kadar suçsuz sayılır”. Anayasamızın 38/4. maddesi de “ Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar, kimse suçlu sayılamaz”, diyerek aynı ilkeyi benimsemiştir.
Masumiyet Karinesi aynı zamanda Savaş, Seferberlik veya Olağanüstü hâllerde dahi sınırlandırılamayan mutlak bir temel haktır. Hukuk devletinin bir gereği olan bu ilke nedeniyle, bir kimsenin suçluluğunun kesinleşmiş yargı kararıyla ispat edilmiş olmasına kadar, o kişinin suçsuz olduğu varsayılacaktır.