Afet bölgesi deprem, toprak kayması, sel, yangın, kaya düşmesi ve çığ gibi olayların görüldüğü ve her an afet olayları yaşanabilecek yerlere verilen addır.

Afet Bölgesi İlan Edilmesi Ne Demektir?

Belli bölgeler; deprem, yangın, sel ve heyelan gibi doğal afetlerden fazlasıyla etkilenmektedir. Bahsettiğimiz doğal felaketlerden olumsuz etkilenen bölgeler, destek almak için afet bölgesi ilan edilmektedir. Bu işlemdeki amaç, bölgede bulunan insanlara yardım etmek ve en kısa sürede zararı en aza indirmektir.

Bir yerin afet bölgesi olarak ilan edilmesi için bazı özelliklere sahip olması mecburidir.

İlanın gerçekleştirilmesi için aşağıdaki şartlar aranır:

Hane sayısının 100’den az olan yerlerde konutların 1/10’nun, nüfusu 50.000’den az olan il ve ilçelerde en az 50 binanın, nüfusu 15.000’den fazla olan il ve ilçelerin mahalle teşkil eden kesimlerinde en az 10 binanın yıkılması veya onarımı mümkün olmayacak derecede ağır hasar görmesi
Afet sebebiyle ölü veya ağır yaralıların bulunması
Tarım ürünlerinden en az 1/3’nün zarar görmüş olması
O yerdeki yol, su elektrik, kanalizasyon gibi kamu tesislerinin kullanılmayacak veya çalışamayacak derecede hasar görmüş olması
Ulaşım imkanlarının çok sınırlı olması gibi şartlar aranmaktadır.

Afet Bölgesi İlan Edilince Ne Oluyor?

Afet bölgesi ilan edilmenin avantajları nelerdir sorusuna gelince karşımıza birçok fayda çıkmaktadır. İlanın ardından bölgede yaşayan kişilerin, hasarları ile karşı karşıya kaldıkları süreçte destek almaları mümkündür.

Afet bölgeleri olan yerlerin hakları aşağıdaki gibidir:

Bütün sağlık hizmetleri, o bölgedeki herkese ücretsiz verilir. Devlet hastanelerinin yanı sıra, askeri hastanelerde ve özel hastanelerde bulunan hastalara da ücretsiz bakılır.

Bölgedeki ordu birlikleri, kendilerinden istenecek yardımları yapmakla zorunlu tutulur.

Yapılardaki hasarı tespit etmek için, gerekirse bütün illerden teknik heyetler görevlendirilir. Bunun için ilgili bakanlıklar, hükümet tarafından bölgede görevlendirilir.

Bölgedeki yurttaşlar, devletin ilgili birimleri tarafından bilgilendirilir ve bilinçlendirilir.

Kamu personellerine düzenli bir şekilde yolluk, harcırah, avans ödenir.

Bölgedeki her bir ailenin ve her bir bireyin psikolojik ve sosyolojik tedavisi için sosyal hizmet uzmanları ve psikologlar görevlendirilir.

Tüm maddi kayıplar devlet tarafından ödenir. Binaların yıktırılması ya da boşaltılması gereken hallerde bu durum mal sahibine bildirilir. (Mal sahibinin bu karara üç gün içinde itiraz etme hakkı bulunabilir.)

Bütün binalar ve yapılar için ayrı ayrı hasar tespit raporu düzenlenir. Hazırlanan hasar tespit raporlarına 30 günlük itiraz hakkı bulunur. Hasar görmüş binaların tamiri yapılıncaya kadar içine girilmesine izin verilmez. Evleri yıkılmış veya zarar görmüş yurttaşlara yeni ev tahsis edilir. Esnaflar için bütün bankalarda faizsiz kredi imkânı sağlanır.

Bütün şirketlerin, esnafların veya kişilerin devlet birimlerine ve bankalara olan borçları silinir veya borç süresi uzatılır. Bir yıl içinde tamir ettirilmeyen binalar yıkılır. Afet bölgelerinde fen kurullarınca tehlikeli görülen yerler yapı ve ikamet için yasaklanır. İmar planının değiştirilmesi gereken yerlerde, planlar 5 ay içinde yaptırılır. İzin verilen geçici baraka inşaatının 1 yıl içinde yıkılması zorunlu olur. Afetzedelerin taşınmasını gerektirecek durumlarda, bütün giderler bakanlık tarafından karşılanır.

Eğitimi aksayan öğrencilere ek sınav imkânı sağlanır ve merkezi sınavlarda (YGS-LYS, SBS, ALES gibi) öğrencilere ek puan verilir.

Afet Bölgesi İlanını Kim Yapar?

Türkiye’de doğal bir felaketten etkilenen bölgenin değerlendirilmesinde 7269 sayılı kanun etkilidir. Afetlerin sebep olduğu hasarlar ile nasıl başa çıkılacağını ve alınması gerekli olan tedbirleri bahsettiğimiz kanun düzenlemektedir.

İlan edilmeden önce bölgedeki afetin büyüklüğü, ekonomik hasarlar, can ve mal kayıpları, insanlar üzerindeki etkisi gibi etkenler dikkate alınır. Sonrasında ise İmar ve İskân Bakanlığı’nın hazırladığı yönetmelik ile uyulması gereken kurallar belirlenir.

Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı tarafından gelen teklif üzerine bölgenin durumu değerlendirilir, hasarlar incelenir. İnceleme sonucunda ise Bakanlar Kurulu, ilan edilip edilmeme konusundaki son kararı verir.