DEM Parti Batman Milletvekili Zeynep Oduncu Kutevi, kamuoyunda “sansür yasası” olarak bilinen ve 2022 yılında yürürlüğe giren “yanıltıcı bilgi” düzenlemesinin kaldırılması için Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) kanun teklifi sundu.
Oduncu, söz konusu düzenlemenin özellikle gazeteciler üzerinde baskı unsuru haline geldiğini ve eleştirel haberciliği cezalandırma aracına dönüştüğünü savunarak, yasa değişikliğinin gerekliliğini vurguladı.
‘Basın ve İfade Özgürlüğü Baskı Altına Alınıyor’
Kanun teklifinin gerekçesinde Oduncu, Türk Ceza Kanunu’na eklenen “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçunun, yürürlüğe girdiği günden itibaren basın ve ifade özgürlüğü üzerinde ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirtti.
Bu yasa nedeniyle bağımsız ve tarafsız haberciliğin engellendiğini dile getiren Oduncu, şu ifadeleri kullandı:
“Basın ve ifade özgürlüğü, demokratik toplumların temel dayanaklarından biridir. Özgür medya, vatandaşların bilgiye erişimini sağlar, yöneticilerin hesap verebilirliğini artırır ve kamuoyunun sağlıklı oluşmasına katkıda bulunur. Ancak bu yasa, basın özgürlüğünü baskı altına alarak ifade özgürlüğünü sistematik bir şekilde kısıtlamaktadır.”
‘Yasa, Gazeteciliği Kontrol Altına Alma Amacına Hizmet Ediyor’
Oduncu, yasanın yürürlüğe girmesinin ardından 4.500’den fazla kişi hakkında soruşturma açıldığını, 64 gazeteciye yönelik 80’den fazla soruşturma yürütüldüğünü, en az üç gazetecinin tutuklandığını ve 20’den fazla gazetecinin gözaltına alındığını ifade etti.
Özellikle deprem, yolsuzluk ve seçim haberleri nedeniyle açılan soruşturmalara dikkat çeken Oduncu, şu değerlendirmeyi yaptı:
“2023 yılında 2.381, 2024 yılında ise 1.668 yeni soruşturma dosyasının açılması, yasaya dayanarak ifade özgürlüğünün sistematik bir şekilde baskı altına alındığını göstermektedir. Üstelik, hangi haberin ‘yanıltıcı bilgi’ kapsamında değerlendirileceğine dair objektif bir kriter bulunmaması, bu yasayı keyfi bir cezalandırma aracına dönüştürmektedir.”
‘Vatandaşlar Kendini İfade Etmekten Kaçınıyor’
Yasanın sadece gazetecileri değil, tüm toplumu etkilediğini vurgulayan Oduncu, oto sansürün arttığını belirtti.
“İnsanlar, herhangi bir haber paylaşımı ya da eleştirel yorumun cezai yaptırımla karşılaşabileceği endişesiyle düşüncelerini açıklamaktan kaçınmaya başlamıştır. Bunun sonucunda medya özgürlüğü uluslararası ölçekte gerilemiş, Türkiye’nin basın özgürlüğü sıralamalarındaki konumu daha da kötüleşmiştir.”
‘Bu Teklif, Toplumun Haber Alma Hakkını Koruma Amacını Taşıyor’
Kanun teklifinin önemine dikkat çeken Oduncu, basının kamu yararı ve etik ilkeler doğrultusunda hareket etmesi gerektiğini belirtti.
“Basın, iktidarın belirlediği sınırlarla değil, toplumsal fayda ve etik kurallar çerçevesinde faaliyet göstermelidir. Demokratik bir hukuk devletinde, gazeteciler bağımsız ve özgür şekilde çalışabilmeli, eleştirel habercilik cezalandırılmamalıdır. Ancak mevcut yasa, basın özgürlüğü üzerindeki baskıyı artırarak hukukun üstünlüğünü zedelemektedir.”
Oduncu, “yanıltıcı bilgi” suçunun kaldırılmasının yalnızca gazetecileri değil, tüm toplumun ifade özgürlüğünü korumaya yönelik bir adım olduğunu vurguladı.
