Garzan Dağlarında Yetişen Zuzubax Otu Yok Olma Tehlikesi Altında
Garzan dağlarında özelikle Sason ve Kozluk’un yüksek kesimlerinde yetişen ve son günlerde hem yerel hem de ulusal basında fiyatı ve faydalarıyla adından söz ettiren “Zûzûbax” otu yok olmayla karşı karşıya.
Kozluk ve Sason’un (Garzan) yüksek dağlarında yetişen ve birçok hastalığa iyi geldiği belirtilen “zuzubax” otunun kilosu 1000 liradan satışa sunuluyor. Sason ve Kozluk ilçelerinin yüksek kesimlerinde yetişen, şifalı ot zuzubax bazı köylülerin geçim kaynağı haline gelmiş durumda. Yöre halkı tarafından birçok hastalığa iyi geldiği belirtilmektedir. Yemeklerde özelikle de ayranda baharat olarak tüketilmektedir zuzubax otu.
Küçük bağlar halinde satılan zuzubax otu tüketiciler tarafından kaya tuzuyla ezilerek toz haline getirilmektedir. Bu şekilde tüketiciler zuzubaxlı tuzu yemeklerde kullanmaktadırlar. Özelikle ayranda tüketilen zuzubax bölgede birçok yemektede kullanılmaktadır. Lezzetine doyum olmayan zuzubax otu soğanıyla birlikte koparıldığı için çok ciddi anlamda yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
Dağların yamaçlarında, kayaların çatlaklarında taşlık ve sert topraklarda yetişen zuzubax otunun boyu 30-60 cm yükseklikte ve sapı 3-7 mm civarında olmaktadır.
Zuzubax Otunun Faydaları Saymakla Bitmiyor
Zuzubax otunun faydaları oldukça fazladır. Romatizmal hastalıkların tedavisinde, yaraların ve kesiklerin hızlı iyileşmesini sağlamaktadır.
Kanı temizleyici özelliği vardır, sindirim sistemini güçlendirici ve koruyucu etkisi bulunmaktadır. Vücut direncini arttırmaktadır. Ağız ve bademcik iltihabının sökülmesine yardımcı olmaktadır.
Böbrekleri temizler, böbreklerde oluşan kum ve taşları dökülmesi konusunda faydalı yönü bulunmaktadır.
İdrar ve balgam söktürücü özelliği bulunmaktadır.
Bedende biriken sıvıları ve oluşan ödemleri organizmanın mineral dengesini olumsuz olarak etkilemeden atabilmektedir.
Böbrek, idrar yolları ve mesane iltihabında oldukça yararlı bir görevi vardır.
Yüksek oranda içerdiği silisik asit sayesinde, akciğer hastalıklarında, katılgandoku, deri, saç ve tırnaklarla ilgili rahatsızlıklarda oldukça etkilidir.
Tüm deri hastalıklarında ve geç iyileşen yaralarda iyileştirici olarak sürülebilmektedir.
Kan dolaşımı bozukluklarında, kırıklar nedeniyle oluşan şişliklerde, bacak yaralarında ve deri rahatsızlıklarında da sıklıkla kullanım alanı vardır.
Bel ağrılarında oldukça rahatlatıcı ve hareket etmeyi kolaylaştırıcı etkisi bulunmaktadır.
Bademcik, dişeti ve ağız boşluğu iltihabında gargara yapmak suretiyle iyileştirici etkisi bulunmaktadır.
Prostat büyümesi ve prostat iltihabına karşı kullanılabilecek bitkilerin en önemlilerinden bir tanesidir.
Sason ve Kozluk ilçemizin yüksek kesimlerinde yetişen bu ot soğanıyla birlikte söküldüğü için maalesef yok olmayla karşı karşıya gelmiş durumda.
Yazının başında da belirttiğim gibi adından ve fiyatından bahsettiren bir ot olduğunu dile getirdim.
Fiyatından söz ettirmesinin nedeni ise eskisi gibi artık bulamamasından kaynaklanıyor. Eskisi gibi bulunmamasının tek nedeni ise soğanıyla birlikte toplandığı içindir.
Böyle gitmeye devam ederse altınla yarışan ve kilosu bin tl kadar satılan bu otu bulmamız mümkün olmayacak artık.
Şu anda artık gıramla satılan bu otun toplanılması ve satılması kesinlikle yasaklanmalıdır. Yetkililer bu konuya en kısa sürede bir çözüm bulmalıdırlar.
Özelikle soğanıyla toplayanlara ciddi anlamda yaptırımlar uygulanmalı.
Yöre halkı bu tür konularda kesinlikle bilinçlendirilmelidir.
Sadece Zuzubax otu değil, buna benzer birçok ot bulunmaktadır. Şifalı otların yanı sıra yine Sason ve Kozluk ilçemizin yüksek kesimlerinde Zuzubax ile aynı yeri ve kadarı paylaşan ve adeta Sason ilçemizin sembolü haline gelen Ters Laleler de mevcut. Koparılması ve satılmasının yasak olduğunu ve ciddi anlamda para cezasının olduğunu daha önceki yazılarımda yazmıştım ve tekrar belirtmek istedim. Ters lalelere dokunmak bedava, koparmak ise 105.000 TL.
Son dönemlerde buna benzer haberlerle sık sık Sason ilçemiz adından söz eritmektedir.
Bunlardan bir başka olayda Sason çayında bulunan “Bantlı çöpçü balığı” oldu.
Dünyanın en çok aranan 10 balık türünden biri olduğu belirtilen ‘Batman Bantlı Çöpçü Balığı’nın (Paraschistura chrysicristinae) 47 yıl aradan sonra Sason çayında bulundu.
Ama gel gör ki Sason Belediyesi’nin tüm evsel atık suları maalesef direk olarak açık kanallardan Sason çayına akmaktadır. Eğer önlem alınmaz arıtma tesisi oluşturulmazsa Sason çayında bulunan bütün balık türleri ve diğer canlılar maalesef yok olup gidecekler.
Sason Zuzubax’ı ile , ters lalesiyle, şifalı suları, ceviziyle, çileği, tarihi ve doğal güzellikleri ile turizm cenneti olabilirken şü anda bu saydığım çoğu güzelliklerini kaybetmek ile karşı karşıya maalesef.
Sadece ilimiz ile sınırlı değil endemik bitkiler üzerindeki tehlike, ülkenin tamamı özelikle bölgede yetişen bir çok bitki türü yok oldu ve kalanlarda yok olmayla karşı karşıya. Taş, maden ocaklarıyla delik deşik edilmiş dağlar, insan kaynaklı kurumuş göler, hes ve barajlar, betonlara hapsedilmiş sular, orman yangınları ve kesimleri gün geçtikçe artarak devam etmektedir. Buda bitki örtüsünü çok ciddi anlamda etkilemektedir.
En kısa zamanda yetkililer bu konularla ilgili harekette geçmeliler henüz geç olmadan.
Zuzubax’ın, ters lalenin, şifalı suların, cevizin, balın, çileğin, tarihin ve doğal güzelliklerin merkezi Sason dan hepinize sevgilerimle…
Yorumlar kapalı.