AK Parti ve MHP’nin seçim öncesi yaptığı değişiklikle, ittifakı oluşturan partilerin çıkaracağı milletvekili sayısı ‘yenilenmiş’ D’Hondt sistemi ile belirlenecek.
Kamuoyu araştırmacısı Can Selçuki, AK Parti ve MHP tarafından değiştirilen seçim kanunuyla gelen farklılığı ve bu kapsamda Türkiye’de uzun yıllardır kullanılan d’Hondt sisteminin 14 Mayıs’ta nasıl işleyeceğini anlattı.
Kişisel Twitter hesabında paylaştığı videoda Selçuki, Millet İttifakı’ndaki dört partiye dikkati çekerek “Eğer 2018’deki sistemde olsaydık bu partiler ittifakın toplam milletvekili sayısına katkı verebileceklerdi. Şimdi veremiyorlar” dedi.
Selçuki’nin verdiği bilgiler şöyle:
“2018 seçim sistemiyle bugünkü seçim sistemi arasındaki fark ne? Önce değişmeyenleri söyleyeyim. O zaman da d’Hondt kullanılıyordu, şimdi de d’Hondt kullanılıyor. O zaman da bir partinin barajı geçmesi için içerisinde bulunduğu ittifakın barajı geçmesi yeterliydi, şimdi de öyle. Ne değişti? Milletvekili dağılımının kuralı değişti.
Eski sistemde oylar verildikten sonra milletvekilleri önce ittifaklara göre dağılıyordu. Yani Cumhur İttifakı, bir seçim bölgesinde aldığı toplam oya göre, Millet İttifakı toplam oya göre, HDP de aldığı oya göre milletvekili alıyordu ilk başta. HDP, ittifak içerisinde olmadığı için kendi vekil sayısını taşıyordu.
Daha sonra Cumhur İttifakı, diyelim ki bir seçim bölgesinde 10 koltuk aldı. Sonra bu 10 koltuk, AK Parti ile MHP arasında yine d’Hondt kullanılarak paylaştırılıyordu.
Ne avantajı vardı bu sistem? Örneğin Saadet, bir seçim bölgesinde tek başına vekil çıkaramasa da Millet İttifakı’na sağladığı oy katkısı nedeniyle Millet İttifakı’na toplamda vekil sayısı kazandırabiliyordu ve bu vekil sayısı, CHP veya İYİ Parti’ye gelebiliyordu.
Aynı şekilde MHP, bir seçim bölgesinde tek başına vekil çıkartamasa da ittifaka yaptığı katkıdan dolayı buranın milletvekili sayısını artırabiliyordu ve AK Parti ve MHP’ye bunun milletvekili sayısı olarak dönüşü oluyordu. Maksimum milletvekili sayısına katkısı bulunuyordu.
Yeni sistemde ne oldu? Artık milletvekilleri ittifakların toplam oyuna göre dağıtılmıyor. Bir seçim bölgesinde partiler ne oy aldılarsa o oylar nispetinde d’Hondt kullanılarak dağıtılıyor
MİLLET İTTİFAKI’NIN DEZAVANTAJI
Millet İttifakı için bunun dezavantajı ne? Millet İttifakı’nda şu anda 2018’e göre tek başına milletvekili çıkartamayacak dört parti var. Saadet Partisi, Gelecek Partisi, DEVA ve Demokrat Parti.
Bunlar tek başına milletvekili çıkartamıyorlar. Ama eğer 2018’deki sistemde olsaydık, bunlar ittifakın toplam milletvekili sayısına katkı verebileceklerdi. Şimdi veremiyorlar.
Peki Millet İttifakı bunu aşmak için ne yapıyor veya ne yapması gerekiyor? DEVA, Saadet, Gelecek ve Demokrat Parti’nin ittifakın görece büyük partileri olan CHP ve İYİ Parti listelerinden seçime girmesi üzerine çalışıyorlar. Veyahut Saadet, DEVA, Gelecek ve Demokrat Parti, kendi listelerini ortaklaştırarak seçim bölgelerinde milletvekili çıkartabilecek oranlara ulaşmaya çalışıyorlar.”
Selçuki daha sonra yaptığı açıklamada “Bu videodan yola çıkarak herhangi bir ittifaka tüm listenizi ortaklaştırın mesajını vermek doğru değil. Her ittifak 87 seçim bölgesini tek tek çalışarak beraber ve ayrı girmenin stratejik olarak en fazla faydayı sağladığı çözümü üretmeli. Çok kısıtlı bir optimizasyon problemi” ifadesini kullandı.