Bir haftadır Türkiye’nin gündeminde yer alan ‘Pêşî Peya’ krizi sürüyor. Batman’da dün gece yarısından sonra 31 noktaya müdahalede bulunun Polis ve Karayolları ekibi, ‘Pêşî Peya’ uyarılarını sildi.
Konuyla ilgili Batman Belediyesinden açıklama geldi:
Belediyenin sorumluluk alanında bulunan şehir içi yollarda yaya güvenliğini sağlamaya yönelik “Önce Yaya” uyarı yazılarının Kürtçe karşılığı olan “Pêşî Peya” yazılarının Güvenlik güçlerinin gözetiminde Karayolları ekipleri tarafından silinmesine devam edilmesi nedeniyle basının ve halkımızın bilgilendirilmesi zorunlu hale gelmiştir. Bakanlık ve valilik bu uygulamaları ile kendi talimatları ile çelişkili bir konuma gelmiştir.
“Önce Yaya” uygulamaları için talimat gönderen bakanlık ve İller idaresi Genel Müdürlüğü şimdi bu kampanya yürütülmemiş gibi davranıp Karayolları işaretleme standartlarına uymadığı gerekçesine sığınarak uyarı yazısının sadece Kürtçesini silmekte/sildirmektedir.
Bizzat dönemin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tarafından imzalanan yazıda “Önce Yaya” uyarı yazılarının uygulanması istenmiştir.
İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğünün 19.03.2021 tarih ve 23635644.249.5116 sayılı önce yaya konulu yazısında; Trafik Güvenliği Uygulama Belgesinin 2017 yılında uygulamaya konulduğuna dair atıfta bulunularak trafik kazalarının aza indirilmesine yönelik çalışmalara yer verilmiştir. Bu çerçevede 2019 yılı yaya öncelikli Trafik yılı” ilan edilmiştir. Aynı yazıda Trafik ışığı bulunmayan okul ve yaya geçitlerinde yaya önceliğine vurgu yapan “Önce Yaya” görsellerinin karayolu üzerine uygulanması ve bu çalışmanın bizzat Vali ve Kaymakamlarımızın koordinesinde tamamlanması istenmiştir.
“Bu güne kadar yapılan çalışmalar doğrultusunda 40.775 yaya geçidinden 17.789 yaya geçidine (%43,63);21.160 Okul geçidinden 11.426 Okul geçidine (%54) “Önce Yaya” görselleri uygulanmıştır” denilmektedir. Aynı yazının 10. Maddesinde;” “Önce Yaya” görselinin yaya hareketliliğinin yoğun olduğu geçitlerden başlayarak tüm ışıksız geçitlere uygulanması/deforme olanların yenilenmesi” istenmiştir.
Bu bilgiler ve uygulamalar doğrultusunda halkımızın dikkatini bu konuya çekmek amacı ile aynı uyarı yazısı Kürtçe olarak belediyemiz tarafından Türkçesi ile birlikte yazılmıştır.
Bu uygulama Karayolları Trafik kanunu ve Belediye Kanununun belediyeye verdiği yetki ve sorumluluk çerçevesinde gerçekleştirilmiştir.
Ancak 3 yıl aradan sonra uygulamanın Kürtçe yazılı bölümü İçişleri Bakan Yardımcısı Mehmet Aktaş imzasıyla yayımlanan, İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğünün 26.07.2024 tarih ve E-23635644-249-79635 sayılı Karayolları Trafik İşaretlemeleri konulu yazı gerekçe gösterilerek 31 Temmuz 2024 tarihinde gece saatlerinde Karayolları Trafik İşaretleri Hakkında yönetmeliğin 6. Maddesine uymadığı gerekçesiyle “Önce Yaya” uyarı yazılarının Kürtçe Karşılığı olan “pêşî Peya” bölümleri boyanarak kapatılmaya başlanmıştır.
Yazı ekiplerimiz tarafından yeniden yazılmış lakin aynı ekipler boya ile kapatma işlemine devam etmiştir. Aynı ölçü ve yapıda bulunan yaya uyarı yazısının Türkçe bölümünün standartlara uygun bulunup silinmemesi buna karşılık Kürtçe bölümünün standart dışı görülmüş olması manidardır.
Yukarıdaki bilgiler ışığında değerlendirildiğinde konunun Karayolları İşaretleri standartlarına uyup uymamasından kaynaklanmadığı açıktır. Bu uygulamaları halkımızın takdirine bırakıyoruz. “