Mardin’de su kaynakları alarm veriyor; tarımsal üretim büyük bir tehdit altında.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mardin İl Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan kapsamlı rapora göre, kentteki hem yüzey hem de yeraltı su rezervleri kritik seviyelere geriledi.
Mezopotamya’nın bereketli topraklarında kurulu olan Mardin, her geçen yıl daha fazla kuraklıkla karşı karşıya kalıyor. Yerüstü sularının çekilmesi ve yeraltı su seviyelerinin giderek düşmesi, hem içme suyu hem de tarımsal faaliyetler açısından ciddi riskler oluşturuyor.
Yeraltı Suları 850 Metreye Geriledi
Raporda yer alan verilere göre, 2020 yılında 145 ile 467 metre derinlikte ulaşılan su, 2025 yılı itibarıyla 850 metreye kadar inilmesine rağmen bazı bölgelerde yine de suya erişilemiyor. Artuklu’nun Yaylı ve Çatak mahallelerinde, bu derinlikte dahi su bulunamadığı kaydedildi.
Baraj ve Göletlerde Kuruma Tehlikesi
Dumluca, Şerifbaba ve Kocakent gibi önemli göletlerde su seviyeleri kritik düzeye düştü, balık ölümleri yaşandı. Ilısu Barajı gibi dev projelerin ise ekosisteme büyük zarar verdiği ifade edildi.
İklim Krizi Su Kaynaklarını Daha da Kısıtlayacak
İklim projeksiyonlarına göre, Mardin’de sıcaklıkların artması ve yağış miktarının %12 oranında azalması bekleniyor. 2041-2070 yılları arasında bölgedeki toplam su potansiyelinin %60 oranında düşeceği öngörülüyor. Bu da Mardin’i iklim değişikliğine karşı en savunmasız kentlerden biri haline getiriyor.
Sondajlar Çoğaldı, Kirlilik Arttı
Kent genelinde 2024 itibarıyla 17 binin üzerinde sondaj kuyusu açıldığı belirtiliyor. Büyük kısmının izinsiz ve kontrolsüz olduğu bu kuyular, yeraltı su kaynaklarının tuzlanmasına, toprağın çökmesine ve su kirliliğine neden oluyor.
Maden ve Sanayi Faaliyetleri Kritik Su Kaynaklarını Tehdit Ediyor
Raporda ayrıca Etibakır A.Ş. gibi şirketlerin faaliyetlerinin Karasu ve Beyazsu gibi stratejik kaynakları tehdit ettiği vurgulandı. Taş ve mermer ocaklarının da içme suyu havzalarına zarar verdiği belirtildi.
Elektrik Maliyeti Çiftçinin Suyuna Engel
Tarımsal sulamada kullanılan elektrik fiyatlarının yüksek olması, çiftçilerin üretim yapmasını zorlaştırıyor. DEDAŞ uygulamaları nedeniyle kesintiler, yüksek faturalar ve destek ödemelerine el konulması gibi durumlar, üretimi durma noktasına getirdi.
Rapordaki Çözüm Önerileri:
Basınçlı ve damla sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması
Çiftçilere sulama desteği verilmesi
Kaçak kuyuların kapatılması ve denetim sistemlerinin kurulması
Atık su arıtma ve yeniden kullanım projelerinin artırılması
Mardin Su ve Ekosistem Koruma Planı’nın hazırlanması
Su ve enerji kooperatiflerinin teşvik edilmesi
Maden ve sanayi faaliyetlerine sıkı denetim getirilmesi
TMMOB raporu, suyun bir yaşam hakkı olduğunu hatırlatarak, Mardin’in susuzlukla karşı karşıya kalmadan harekete geçilmesi gerektiğini vurguladı. “Sorunun çözümü için ekolojik, bütüncül ve topluma dayalı bir su politikası şart” denildi.
